Dokumenty szkolne

PROGRAM

WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNY

2024-2025

Nauczyciele szkoły  budują z uczniami relacje oparte na zaufaniu, prowadzą rozmowę ucząc nawiązywania serdecznego kontaktu, sympatii, szacunku i tolerancji. Kształtują jednostki twórcze, kreatywne, zdolne do sterowania własnym rozwojem w szkole i poza nią. Nauczyciele pomagają uczniom lepiej rozumieć otaczający świat i zasadność własnych postaw, rozwijają umiejętności komunikacyjne, które umożliwiają dialog z innymi, wspierają rozwój indywidualny
i społeczny  ucznia,  wskazują jak i gdzie szukać sposobów radzenia sobie z zagrożeniami związanymi zarówno z poszukiwaniem własnej tożsamości, jak i wzorcami do naśladowania.

1. Wprowadzenie

Treści programu wychowawczo-profilaktycznego wynikają z przepisów Ustawy Prawo Oświatowe oraz z treści podstawy  programowej kształcenia ogólnego,  określonej  rozporządzeniem MEN z 14 lutego 2017 roku. Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska lokalnego. Integruje realizowane dotychczas działania wychowawcze oraz profilaktyczne i opracowany został w oparciu o przeprowadzoną diagnozę potrzeb w zakresie zapobiegania zagrożeniom. 

Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły obejmuje wszystkie działania i treści
o charakterze wychowawczym i profilaktycznym, gdzie wychowanie rozumiane jest jako proces wspomagania ucznia  w rozwoju,  oparty  na indywidualnej osobowej relacji poszanowania  godności  obu stron (wychowawcy, rodzica, nauczyciela oraz wychowanka), które współdziałają ze sobą, dążąc do osiągnięcia celów wychowania tj.  do osiągnięcia pełnej dojrzałości ucznia w czterech podstawowych sferach:

• fizycznej,  rozumianej jako prowadzenie zdrowego stylu życia;
• psychicznej (emocjonalnej i intelektualnej), która  oznacza ponoszenie odpowiedzialności              za siebie  i współodpowiedzialności za innych oraz otaczający świat;
• społecznej, która oznacza konstruktywne pełnienie ról społecznych;
• duchowej oznaczającej posiadanie systemu wartości oraz poczucia sensu życia i istnienia człowieka. Wychowawca w tym procesie jest odpowiedzialny za tworzenie warunków                      do rozwoju każdego ucznia, a wychowanek odpowiedzialny jest za korzystanie z nich.

Program wychowawczo-profilaktyczny szkoły obejmuje wszystkie działania wspomagające wychowanka w radzeniu sobie z trudnościami, które jednocześnie ograniczają i likwidują czynniki ryzyka, mogące zaburzać jego prawidłowy rozwój i zdrowe życie.  Chcemy, by nasza szkoła była bezpieczna, by nie dochodziło do zakłócania procesów wychowawczych, które prowadzą                               do dezorganizacji procesu dojrzewania dzieci i młodzieży oraz zaburzeń w zachowaniu. Chcemy dostarczać wszystkim odbiorcom wiarygodnych informacji na temat warunków zdrowego życia
i występujących zagrożeń, by w konsekwencji nauczyć uczniów odpowiedzialności za własne wybory. Chcemy rozwijać u dzieci więzi z grupą społeczną, aby panowało poczucie przynależności do grupy, kształtować komunikatywność, kreatywność i empatię, umiejętności podejmowania decyzji
i rozwiązywania problemów, uczyć odpowiedzialności, kształtując w środowisku szkolnym normy
i reguły sprzyjające zdrowemu życiu, które jednocześnie eliminują możliwość wystąpienia dysfunkcji. 

Program realizowany będzie przez wychowawców klas, podczas godzin z wychowawcą                       oraz nauczycieli wszystkich przedmiotów, specjalistów: psychologa, pedagoga, pedagoga specjalnego, pielęgniarki szkolnej  i  pozostałych pracowników szkoły we współpracy z rodzicami oraz środowiskiem lokalnym.

Obowiązkiem nauczycieli wychowawców i nauczycieli przedmiotów oraz specjalistów jest opracowanie planów wychowawczo-profilaktycznych klas na bazie szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego szkoły.

2. Główne cele programu

Nadrzędnym celem programu jest wychowanie, rozumiane jako wspieranie wychowanka
w rozwoju oraz profilaktyka rozumiana jako interwencja kompensująca niedostatki wychowania. Naszym celem jest kształtowanie prozdrowotnych wzorców konsumpcyjnych, umiejętności intrapsychicznych ucznia, które pozwolą radzić sobie ze sobą i z wyzwaniami świata oraz budowanie  jego odporności na potencjalne zagrożenia. Działania określone w niniejszym programie umożliwiają  spójne środowisko wychowawcze, w którym wartości i normy życia są zrozumiałe dla  wychowanka,  w którym wychowawcy współpracują, wspierając ucznia w integralnym rozwoju  i osiąganiu  pełni człowieczeństwa. Podstawowym zadaniem realizowanego programu jest poszukiwanie sposobu wspomagania dzieci i młodzieży w poszanowaniu wartości, akceptowaniu, przeżywaniu
i  urzeczywistnianiu ich.  Działania wychowania i profilaktyki łączą wartości i normy, traktując                   (w ślad za zapisami Ustawy Prawo Oświatowe) „nauczanie i wychowanie jako respektowanie chrześcijańskiego systemu wartości, przyjmując zasady etyki jako uniwersalne”. W nawiązaniu                      do tychże zasad etyki prowadzone będą działania szkolnego programu wychowawczo-profilaktycznego.

3. Obowiązujące akty prawa

 

• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (art. 72)
• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka
• Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych
• Konwencja o Prawach Dziecka
• Ustawa Prawo Oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 roku
• Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
• Ustawa Karta Nauczyciela
• Programy narodowe i krajowe w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia

4. Przy opracowaniu programu uwzględniono:

• obowiązujące przepisy prawa
• analizę dotychczasowych działań wychowawczych i profilaktycznych szkoły
• diagnozę oczekiwań rodziców przeprowadzoną badaniami na temat kluczowych celów wychowawczych stawianych przez rodziców w procesie wychowawczym na temat przyszłości ich dziecka oraz oczekiwań rodziców w stosunku do szkoły i szkolnych specjalistów                          w zakresie wspomagania dziecka w rozwoju
• ocenę potencjału i możliwości rozwojowych uczniów (na podstawie wyników egzaminów państwowych uczniów kończących poprzedni etap edukacyjny, wyniki testów wewnątrzszkolnych, wyniki olimpiad, konkursów i zawodów sportowych, wolontariat, samorządność itp.) 
• utożsamianie się ze środowiskiem lokalnym
• zasoby szkoły: przygotowanie merytoryczne nauczycieli do podejmowania działań wychowawczych i profilaktycznych, zasoby materialne (boisko szkolne, pracownie, sala gimnastyczna) zasoby techniczne (wyposażenie pracowni), zasoby organizacyjne (wolontariat uczniowski).

 

5. Charakterystyka absolwenta

Działania zawarte w programie zmierzają do ukształtowania takiego modelu absolwenta, którego niezależnie od posiadanych indywidualnych cech osobowości, predyspozycji i uzdolnień  cechować będzie posiadanie uniwersalnych cech warunkujących  odpowiednie funkcjonowanie                          we współczesnym świecie. 

Absolwent kończący szkołę:

• dobrze funkcjonuje w swoim środowisku rówieśniczym, w szkole i w domu
• jest  pozytywnie nastawiony do otoczenia, jednak nie bezkrytycznie
• umiejętnie komunikuje się z innymi, dostosowuje się do zachodzących zmian, reguł i zasad które wyznaczają kierunek jego działania
• umiejętnie szuka sposobów radzenia sobie z zagrożeniami związanymi z poszukiwaniem własnej tożsamości oraz wzorców do naśladowania
• jest twórczy, kreatywny i zdolny sterować swoim kształceniem w szkole i poza nią
• potrafi nawiązać  kontakty, odnosi się z szacunkiem do innych, tolerancyjny, empatyczny                    i ciekawy świata
• jest otwarty na inne kultury
• posiada umiejętności porozumiewania się w języku obcym
• jest samodzielny, potrafi współdziałać w zespole, poszukuje nowych rozwiązań, wymienia się doświadczeniami z innymi, potrafi porządkować i rozwiązywać problemy
• potrafi współdziałać z innymi, jest wrażliwy na los potrzebujących, bierze na siebie odpowiedzialność za własne życie i życie społeczne.

6. Program określa działania w wydzielonych obszarach:

 a) Działaniach wychowawczych – promujących zdrowie oraz wspomagających uczniów w rozwoju ukierunkowanym na osiągnięcie pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, psychicznej, społecznej oraz aksjologicznej.

b) Działaniach edukacyjnych – mających na celu poszerzanie wiedzy z zakresu promocji zdrowia
i zdrowego stylu życia, prowadzących  do radzenia sobie ze stresem,  opierania się naciskom otoczenia, oraz nabywania umiejętności rozwiązywania konfliktów.

c) Działaniach informacyjnych – na temat skutków zachowań ryzykownych z uwzględnieniem edukacji prawnej.

 d) Działaniach profilaktycznych  wspierających  uczniów:

• w rozwoju i zdrowym stylu życia, podejmując działania ograniczające zachowania ryzykowne
• w rożnych sytuacjach związanych z obostrzeniami (izolacją) wynikających z pandemii
• którzy ze względu na swoją sytuację materialną, rodzinną i środowiskową lub uwarunkowania biologiczne są w wyższym stopniu narażeni na rozwój zachowań ryzykownych
• u których rozpoznano wczesne objawy zażywania środków odurzających i psychoaktywnych.

 

 

 

7. Uczestnicy programu

Rodzice

Rodzice uczniów naszej szkoły znają i akceptują program oraz czynnie współpracują przy jego realizacji. Każdy rodzic czuwa nad tym, aby jego dziecko wykazywało właściwą kulturę osobistą oraz sumiennie realizowało obowiązek szkolny. W celu zapobiegania niewłaściwym zachowaniom rodzice utrzymują regularny kontakt z wychowawcą klasy, a w razie potrzeby pedagogiem szkolnym bądź zastępcą dyrektora, dyrektorem szkoły. Rodzice biorą udział w przedsięwzięciach organizowanych przez szkołę mających na celu doskonalenie metod wychowawczych. Rodzice uczniów sprawiających szczególne trudności wychowawcze winni kontaktować się ze szkołą                          w każdym przypadku stwierdzenia naruszenia obowiązujących norm i zasad oraz wspólnie znajdować sposoby rozwiązywania problemów.

Wychowawcy

Prowadzą w różnych formach szkolenia, konsultacje dla rodziców, dążą w swojej pracy                   do integracji zespołu klasowego, sprawują opiekę  wychowawczą nad uczniami szkoły,                                a w szczególności: tworzą warunki wspomagające ich rozwój i  przygotowują do życia w rodzinie                  i w społeczeństwie,  poznają warunki życia i nauki swoich wychowanków, uczą pozytywnego myślenia i stawiania  na sukces poprzez rozwijanie poczucia własnej wartości, dbają o podnoszenie poziomu kultury osobistej uczniów – zachowanie się w stosunku do rówieśników, osób dorosłych,                  w miejscach publicznych.  Realizują w toku pracy wychowawczo-profilaktycznej treści i cele niniejszego programu oraz nadzorują pomoc psychologiczno-pedagogiczną w swojej klasie.

 Nauczyciele

Wszyscy nauczyciele realizują Program Wychowawczo-Profilaktyczny, a w szczególności nauczyciele wychowawcy uwzględniają go przy realizacji klasowych planów pracy. Nauczyciele mają obowiązek reagowania na przejawy niedostosowania społecznego u dzieci, wspierają swoją postawą
i działaniami pedagogicznymi rozwój psychofizyczny uczniów, udzielają pomocy w przezwyciężaniu  niepowodzeń szkolnych, w oparciu o rozpoznanie potrzeb, odpowiadają za życie, zdrowie
i bezpieczeństwo dzieci podczas pobytu w szkole i poza jej terenem, np. podczas dyżurów                            na wycieczkach szkolnych, świadczą pomoc psychologiczno-pedagogiczną w bieżącej pracy                          z uczniem. Udzielają pomocy dzieciom, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej oraz dzieciom, które padły ofiarą przestępczości. Informują na bieżąco wychowawców o niewłaściwym zachowaniu ich wychowanków. Reagują na akty agresji i przemocy oraz konsekwentne egzekwowanie prawa szkolnego. W sposób zdecydowany reagują na obecność w szkole osób obcych, które swoim podejrzanym zachowaniem stwarzają zagrożenie dla ucznia. 

 

Uczniowie

Wszyscy uczniowie naszej szkoły są poddani oddziaływaniom tego programu.

Pedagog szkolny

Udziela pomocy dzieciom, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej oraz dzieciom,                  które padły ofiarą przestępczości. W sposób zdecydowany reaguje na obecność w szkole osób obcych, które swoim podejrzanym zachowaniem stwarzają zagrożenie dla ucznia. Współpracuje z policją,                      z sądem dla nieletnich, kuratorami (w razie zaistniałej potrzeby), z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej. Kształtuje u uczniów i ich rodziców świadomość prawną w zakresie ponoszenia konsekwencji wynikających z popełnionych czynów. Prowadzi zajęcia terapeutyczne z dziećmi: indywidualne i grupowe, stosuje profilaktykę zachowań ryzykownych wśród uczniów. Organizuje spotkania i prelekcje dla rodziców na tematy związane  z procesem nauczania i wychowania, udziela wsparcia zgłaszającym się rodzicom w sytuacjach trudnych wychowawczo i losowo, współpracuje                  z nauczycielami w zakresie procesu nauczania  i wychowania uczniów.

Psycholog szkolny

Prowadzi badania i działania diagnostyczne uczniów, w tym diagnozuje indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów. Diagnozuje sytuacje wychowawcze w celu rozwiązywania problemów wychowawczych stanowiących barierę i ograniczających aktywne i pełne uczestnictwo ucznia w życiu szkoły. Udziela uczniom pomocy psychologiczno – pedagogicznej                  w formach odpowiednich do rozpoznanych potrzeb. Podejmuje działania z zakresu profilaktyki uzależnień i innych problemów dzieci i młodzieży. Minimalizuje skutki zaburzeń rozwojowych, zapobiega zaburzeniom zachowania oraz inicjuje różne formy pomocy w środowisku szkolnym                   i pozaszkolnym uczniów. Inicjuje i prowadzi działania mediacyjne i interwencyjne w sytuacjach kryzysowych. Pomaga rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów. Wspiera nauczycieli, wychowawców i innych specjalistów w  rozpoznawaniu indywidualnych  potrzeb  rozwojowych  i edukacyjnych  oraz  możliwości  psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń  edukacyjnych  lub  trudności                     w funkcjonowaniu  uczniów.

 

 

Pedagog specjalny

Współpracuje z nauczycielami, wychowawcami lub innymi specjalistami, rodzicami oraz uczniami w: rekomendowaniu dyrektorowi szkoły realizacji zadań w zakresie zapewnienia aktywnego i pełnego uczestnictwa uczniów w życiu szkoły oraz zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Wspiera nauczycieli, wychowawców i innych specjalistów w rozpoznawaniu przyczyn niepowodzeń edukacyjnych uczniów lub trudności w ich funkcjonowaniu, w tym barier ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia. Dostosowuje sposoby i metody pracy do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia uwzględniając jego możliwości psychofizyczne. Uczestniczy w spotkaniach z rodzicami celem pedagogizacji. Współpracuje z instytucjami wspierającymi pracę szkoły.

 

Diagnoza zagrożeń

Szkoła Podstawowa im. Michała Lengowskiego w Jezioranach każdego roku szkolnego przeprowadza diagnozę środowiska wychowawczego, analizuje potrzeby i zasoby. W celu urealnienia sytuacji wychowawczej w szkole,  a w efekcie profilaktycznej korzystamy z:

• badań ankietowych skierowanych do rodziców na temat atmosfery w szkole oraz warunków organizacji nauki w niej
• spostrzeżeń wychowawców na temat zachowań problemowych w klasie
• ludzkich zasobów szkoły tj. kompetencji kadry kierowniczej, kompetencji zawodowych nauczycieli rozwijanych poprzez dodatkowe doskonalenie się oraz kompetencji szkolnych specjalistów, realizatorów programów profilaktycznych, z kompetencji specjalistów spoza szkoły –  współpracujących z nią, rodziców oraz wolontariuszy.

W wyniku diagnozy i ewaluacji dotychczasowych programów wyłoniono następujące obszary problemowe:

• fizyczny rozwój ucznia – „edukacja zdrowotna”
• społeczny rozwój ucznia – „kształtowanie postaw społecznych – relacje”
• rozwój psychiczny  – „wartości, normy, wzory zachowań – kultura”
• profilaktyka zachowań ryzykownych – bezpieczeństwo

 

8. Zadania wychowawczo-profilaktyczne realizowane w latach 2024-2025

1. sfera fizycznego rozwoju ucznia – „edukacja zdrowotna”

 

 

 

 

 

 

2. sfera społecznego rozwoju ucznia – „kształtowanie postaw społecznych – relacje”

 

3. sfera rozwoju psychicznego  – „wartości, normy, wzory zachowań – kultura”

 

4. profilaktyka zachowań ryzykownych – bezpieczeństwo

X. Sposób realizacji zadań

1. Metody i formy realizacji

Realizacja programu odbywać się będzie w ramach:

• zajęć godzin do dyspozycji wychowawcy klasy,
• zajęć wychowania do życia w rodzinie,
• zajęć na lekcjach przedmiotowych,
• zajęć prowadzonych przez pedagoga, psychologa, pielęgniarki szkolnej, i innych specjalistów i trenerów,
• zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych,
• intencjonalnych i okazjonalnych spotkań z rodzicami w szkole,
• w ramach edukacji pedagogicznej (pedagogizacja rodziców),
• imprez organizowanych na terenie szkoły,
• wycieczek i wyjść,
• imprez charytatywnych szkolnych i pozaszkolnych,
• warsztatów profilaktycznych prowadzonych przez trenerów,

 

2. Formy pracy:

• oddziaływanie werbalne i niewerbalne (rozmowy, pogadanki, wykłady, gazetki, tablice informacyjne, ulotki tematyczne),
• dyskusje tematyczne (dzielenie się doświadczeniami), wskazywanie postaw (wzorców) pozytywnych,
• zajęcia grupowe, zespołowe, warsztaty.

3. Organizacja działań dla rodziców 

 

 

 

 

 

4. Organizacja działań dla nauczycieli

 

9. Ewaluacja programu – będzie polegała na:

 

Przebieg pracy wychowawczo-profilaktycznej i jej efekty poddawane są systematycznej obserwacji i ocenie.  Informacje zwrotne pochodzące od uczniów, rodziców i nauczycieli służą doskonaleniu pracy i wyciąganiu wniosków na przyszłość. Najlepszych efektów można spodziewać się, gdy ewaluacji dokonuje się na podstawie obserwacji procesu wychowania.

 

Sposoby i środki ewaluacji:

- obserwacja i analiza zachowań uczniów,

- obserwacja postępów w nauce,

- frekwencja na zajęciach dydaktycznych,

 

 

Narzędzia ewaluacji:

- ankieta dla uczniów, rodziców i pracowników szkoły,

- obserwacja zachowania uczniów,

- analiza dokumentacji  pedagoga, psychologa szkolnego i innych nauczycieli,

- analiza dokumentacji wychowawców,

- rozmowy indywidualne z rodzicami, uczniami i pracownikami szkoły,

- wytwory uczniów,

 

 

Ewaluacji programu wychowawczo-profilaktycznego, dokona powołany przez dyrektora szkoły zespół ds. ewaluacji programu oceniając rezultaty i efektywność prowadzonych działań. Z wnioskami
z prowadzonej ewaluacji  poinformowana zostanie rada pedagogiczna na zebraniu kończącym rok szkolny.